Alim və tədqiqatçılar Şərqi Zəngəzur iqtisadi bölgəsində ekspedisiyada olublar

Alim və tədqiqatçılar Şərqi Zəngəzur iqtisadi bölgəsində ekspedisiyada olublar

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi Dendrologiya İnstitutunun əməkdaşları Şərqi Zəngəzur iqtisadi bölgəsinə – Zəngilan, Qubadlı rayonlarına elmi ezamiyyədə olublar. 

“Azərbaycan müəllimi” xəbər verir ki, tədqiqat ərazisilərində monitorinq keçirilib, bitki növlərinin bioloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi istiqamətində müşahidələr aparılaraq meşə ərazilərinin inventarlaşdırılması və mövcud vəziyyətinin qiymətləndirilməsi, yerli torpaq-iqlim şəraitinə uyğun ağac-kol bitkilərinin seçilməsi istiqamətində elmi-tədqiqat işləri qismən yerinə yetirilib.

Qeyd edək ki,ekspedisiyanın aparılmasında məqsəd Zəngilan və Qubadlı rayonlarının torpaq, su, bitki örtüyü göstəricilərinin kompleks tədqiqinin həyata keçirilməsi, meşə ekosistemlərinin müasir fitosanitar vəziyyətinin təhlil edilməsi, tədqiqat ərazisinin dendroflorasına iqlim dəyişkənliyinin təsirinin öyrənilməsi, dendroloji mühitin bioekoloji xüsusiyyətləri və taksonomik tərkibinin araşdırılmasıdır.  

Tədqiqat aparılan ərazilərdə dendrofloranın müasir vəziyyəti və taksonomik tərkibinə dəymiş iqlim dəyişkənliyinin təsirini öyrənməklə, ərazidə yayılan oduncaqlı bitkilərin bioekoloji xüsusiyyətlərinin tədqiqi, təbii ehtiyatların azalması səbəbləri üzrə qismən müşahidələr aparılıb. Bitkilərin yayılma arealları, onların yaratdığı bitki formasiyalarının müəyyən edilməsi, antropogen və əlverişsiz iqlim amillərinin meşə fonduna təsirinin müqayisəli təhlilləri aparılaraq, təbii şəraitdə biomüxtəlifliyin populyasiya vəziyyəti, təbii floranın nadir növlərinin populyasiyalarında baş verən proseslərə iqlim dəyişkənliyinin təsiri üzrə elmi-tədqiqat işləri aparılıb.

Dendrologiya İnstitutunun alim və mütəxəssisləri həmçinin Zəngilan rayonu Rəzdərə kəndinin yaxınlığında, Bəsitçay Dövlət Təbiət Qoruğunun ərazisində dəniz səviyyəsindən 600-800 metr yüksəklikdə, antropogen mənşəli və qlobal iqlim dəyişkənliyi nəticəsində təbii floranın ayrı-ayrı növlərinin fizioloji xüsusiyyətlərini araşdıraraq, inkişaf mərhələlərini tədqiq ediblər və onlara təsir edən mühit amillərinin parametrləri haqqında məlumatlar toplayıblar. Tədqiqat ərazilərində havada və torpaqda temperatur, rütubət hədləri və havada CO2-nin, qarışıq zərərli qazların və aldehid birləşmələrinin miqdarının təyini aparılıb. Meşə sahəsində işıqlanma dərəcəsi, rütubət, temperatur, uçucu maddələr, aldehidlər və karbon qazının miqdarı xüsusi cihazlar vasitəsilə ölçülərək, laborator cihazları vasitəsilə havada karbon qazının (CO2) miqdarı (ppm), formaldehidin (HCHO) miqdarı (mg/m3), uçucu üzvi birləşmələrin (TVOC) ümumi miqdarı (mg/m3), işıq intensivliyi, havanın nisbi rütubəti, torpağın pH dəyəri və torpağın nəmliyi kimi parametrlər təhlil edilib.

Monitorinq zamanı Qubadlı rayonunun Sarıyataq kəndi yaxınlığında Həkəri çayı ətrafında olan meşə fitosenozunda, müşahidələr zamanı ağac-kol bitkilərində rast gəlinən zərərverici həşərat və xəstəlik törədicilərinə dair materiallar toplanılaraq, laboratoriya şəraitində ekzosklet hazırlamaq, zərərverici həşərat və xəstəlik törədicilərin növ tərkibini araşdırmaq, təhlillər aparmaq məqsədilə nümunələr əldə edilib.

Biomüxtəlifliyin genişləndirilməsi, genofondun bərpası istiqamətində, meşə sahələrinin bərpasında və davamlı istifadəsində Dendrologiya İnstitutunun təcrübə sahəsində alim və mütəxəssislər tərəfindən toxum, çiling vasitəsilə çoxaldılan dekorativ ağac və kol bitki kolleksiyasından istifadə etməklə, Zəngilan rayonu ərazisində müxtəlif layihələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. 

Ekspedisiya zamanı laboratoriya əməkdaşları tərəfindən götürülmüş nümunələr üzərində təyin, təhlil və tədqiqatlar laboratoriya şəraitində davam etdirilir.